HomeVerworven inzichten uit jarenlange ervaring als arts
Qua beroep was ik anesthesioloog. In dit interview vertel ik erover. Daarbij specialiseerde ik me in pijnbehandeling en in palliatieve zorg. Vandaar dat veel van onderstaande thema’s met deze vakgebieden te maken hebben, zoals pijn bij kanker en orgaandonatie.
Geleidelijk aan verdiepte ik me in veel andere onderwerpen die raken aan christelijk denken en medische praktijk. Vandaar dat je hieronder ook veel daarover aantreft, zoals bidden voor zieken en euthanasie.
Vanaf voorjaar 2020 kregen we met een nieuwe ziekte te maken: COVID-19. Dat was reden voor mij om me te verdiepen in de pandemie, de vaccinatie tegen deze virusinfectie en de invloed van corona op de samenleving. Zie hieronder onder de tab Corona.
Al deze thema’s heb hieronder per onderwerp en alfabetisch gerangschikt. Klik op de gewenste link:
Abortus
Vele jaren was de VBOK dé vereniging die opkwam voor de beschermwaardigheid van het ongeboren kind. Omineus was het bericht in 2019 van de VBOK waarin zij het voornemen bekend maakte om op te gaan in Siriz. Hierover heb ik in enkele artikelen commentaar gegeven:
- VBOK zal sterker zijn zónder Siriz, Reformatorisch Dagblad 2019.
- Behoud de VBOK – juist nu!, Katholiek Nieuwsblad 2019.
De organisatie Schreeuw om Leven vult sindsdien steeds meer het gat dat de VBOK heeft laten vallen. Dat was mede reden voor me om op 14 november 2020 een bijdrage te leveren aan hun jaarlijkse Mars voor het Leven, die deze keer vanwege de coronamaatregelen gedaan werd in de vorm van een livestream vanuit Nieuwspoort in Den Haag. Het gedeelte waaraan ik meedeed is hier te bekijken 20 minuten.
Een hieraan gerelateerd onderwerp is wetenschappelijk onderzoek met embryo’s. Kweken ervan en ermee experimenteren leidt onherroepelijk tot erna doden van deze embryo’s. Hiertegen bestaan niet alleen religieuze maar ook niet-religieuze bezwaren, leg ik hier uit (Nederlands Dagblad, 2022). Zo pleiten sommige humanisten voor een recht van het kind. Verzet komt verder mede voort uit het intuïtieve besef van de waarde van nieuw menselijk leven en de transcendente ervaring bij zwangerschap en geboorte.
Occultisme
Ik waarschuw voor meer eigentijdse vormen van onzichtbare machten in het interview Meningen over mindfulness lopen uiteen (Reformatorisch Dagblad, 2012) en in het interview Niet alles wat rust geeft, is goed (RMU.NU, 2014).
Over het raakvlak tussen sommige vormen van alternatieve geneeswijzen en occultisme werd ik in 2011 geïnterviewd door cv·koers.
De stelling Homeopathische middelen moeten niet langer uitgestald worden in de openbare apotheek verdedigde ik in het Nederlands Dagblad op 17 november 2022
Corona
Hieronder vind je een chronologische verzameling van mijn bijdragen vanaf maart 2020 over de coronacrisis.
| Titel en quote | Uitgave en link |
|---|---|
| Stand van zaken rond corona
In Goedenavond Lansingerland vertel ik over de actuele besmettingscijfers, hoe ouderen zich erbij voelen en over de waarde van de “herhaalprik”. tv-interview 4 minuten |
 2 november 2022 |
| Is het verstandig om op het vernieuwde vaccin te wachten?
Interview door Rutger Hillenaar in Lansingerland Actueel van RTV Lansingerland op 16 september 2022 tv-interview 2 minuten |
 |
Stel de vaccinatiecampagne uit tot de aangepaste vaccins beschikbaar zijn
|
 25 augustus 2022 |
| Lockdown te voorkomen?
Interview door Fenna in de talkshow Goedenavond Lansingerland van RTV Lansingerland over de actuele situatie rond corona. Wat kunnen we zelf doen om een lockdown te voorkomen, en wat doet de overheid eigenlijk? tv-interview 5 minuten |
 6 juli 2022 |
| Corona niet weg geweest, terwijl het volop zomer is
In de radiostudio bij Jan Willem de Vries bespreken we de actuele situatie rond corona. Helaas stijgen de cijfers weer, maar vreemd genoeg wacht de overheid met het aangeven of en wanneer maatregelen nodig worden. In de tussentijd reden genoeg om zelf waakzaam te blijven. radio-interview 9 minuten |
24 juni 2022 |
| Vaccinatie tegen corona: veilig? effectief? nodig?
In dit gesprek met Jan Willem de Vries en Marco Oudshoorn komen vragen van luisteraars aan bod: vragen over de werking van de vaccins; over de snelle ontwikkeling in het laboratorium; hoe men hier vanuit religieus standpunt naar kijkt; of jongeren het wel nodig hebben; en hoe het zit met die derde prik. radio-interview 32 minuten |
5 november 2021 |
Interview over mijn werk als vaccinatiearts
|
 19 oktober 2021 |
Legitimeer alle papieren opties van een coronatoegangsbewijs
|
16 september 2021 |
Houd gerichte vaccinatiecampagnes
|
5 augustus 2021 |
Laat je alsnog vaccineren!
|
  23 juni 2021 door Freek Zijlstra |
Leeftijd als selectiecriterium bij opname op de IC
|
 Uitgelicht! 5 januari 2021 |
Welke impact had corona het afgelopen jaar op de zorg
|
 Uitgelicht! 30 december 2020 |
Meld je aan voor extra handen in de zorg!
|
4 november 2020 door Freek Zijlstra |
| Ich möchte kein Intensivbett blockieren
Der niederländische Arzt Paul Lieverse, 66, will Jüngeren den Platz auf der Intensivstation überlassen, falls er selbst an Covid-19 erkrankt. Auch andere, glaubt er, sollten sich darüber Gedanken machen. Wie kommt man auf solch radikale ran?
|
 23 april 2020 door Uli Rauss |
Dilemma rond corona: wel of niet aan de beademing
|
 6 april 2020 door Huib de Vries |
Corona: er is méér dan de intensive care
|
27 maart 2020 samen met Theo Boer |
Kiezen voor niet beademen bij een corona-infectie
|
 27 maart 2020 door Ineke Evink |
In een radio-interview bij Dit is de dag 2,5 minuten geef ik toelichting over mijn persoonlijke keuze om bij ernstig ziek worden door corona niet op de IC beademd te willen worden. De columnist Bert Keizer maakt van mijn stellingname een beetje een karikatuur maar onderstreept in de rest van zijn column de juistheid van wat ik stel over de impact van een IC-opname voor 70-plussers. Zie Trouw, 27 maart 2020. De columnist Menno Oosterhoff, psychiater, uit zijn respect en laat merken erdoor aan het denken te zijn gezet. Zie Medisch Contact, 30 maart 2020. |
  24 maart 2020 |
| Wat gebeurt er als je niet beter wordt van corona? Kan morfine helpen? |  |
Als je overlevingskans klein is, beland je in Nederland niet op de intensive care
|
 20 maart 2020 door Frederiek Weeda |
Oud-zorgmedewerkers melden zich massaal
|
17 maart 2020 door Aaldert van Soest |
Bidden voor zieken
Het interview Genezende handen in Bidden met open handen uit 2007 gaat ook over bidden voor zieken. Betekent dat altijd gebed om genezing?
Bidden is geen trucje is een interview in het Reformatorisch Dagblad van 2012 over hetzelfde thema.
Hoe dit in de spreekkamer bespreekbaar te maken, vertel ik in het interview Wijsheid in de spreekkamer (Nederlands Dagblad, 2015).
Over het feit dat zelfs een relatief kleine ingreep voor de persoon zélf heel ingrijpend kan zijn, schreef ik dit artikel (Reformatorisch Dagblad, 2013).
Euthanasie
Over het spannende terrein van levensbeëindiging aan de ene kant en goede zorg voor ernstig zieken aan de andere kant schreef ik een tweeluik in Dood gewoon? Perspectieven op 35 jaar euthanasie in Nederland (Lindeboomreeks nr. 15, 2005; zie cover hiernaast):
In Palliatieve zorg verdient beter (Trouw, 2015) verdedig ik de stelling dat tijdig aangeboden, deskundige palliatieve zorg het aantal euthanasieverzoeken vermindert. Dit essay is voor een Engelstalig publiek bewerkt tot Fewer cases of euthanasia by proper palliative care (Catholic Medical Quarterly, 2015).
Wat 20 jaar geleden gevreesd werd, zien we gebeuren: een steeds ruimere inzet van euthanasie met in 2021 opnieuw een stijging ten opzichte van het jaar ervoor (zie grafiek hiernaast).
De daling in 2018 is waarschijnlijk veroorzaakt door het onderzoek door justitie in die periode naar een aantal als onzorgvuldig bestempelde euthanasiegevallen, dat artsen heeft afgeschrikt.
Euthanasie bij (gevorderde) dementie is in 2019 actueler geworden door een controversiële uitspraak van de rechter. Hierover werd ik geïnterviewd in de tv-studio van televisiezender Family7 10 minuten
Orgaandonatie
De mogelijkheden van orgaandonatie spreken tot de verbeelding. De nieuwe wetgeving die op 1 juli 2020 van kracht werd, levert nieuwe vragen op. Hieronder twee korte filmpjes uit 2019. En een opname van een complete spreekbeurt uit 2020.
Opvallend is de geringe aandacht voor de mogelijkheid van orgaandonatie vóór overlijden. Voor die mogelijkheid pleit ik graag.
Op de pagina Overig vind je veel meer bijdragen. Hieronder alleen een selectie met de meest recente.
Het kabinet overweegt het aantal kinderhartcentra terug te brengen van vier naar twee. tv-interview 10 minuten
|
 Uitgelicht! 7 dec. 2022 |
Verplicht medisch specialisten in loondienst te gaan
|
6 okt 2022 |
| Integraal Zorgakkoord
Het Integraal Zorgakkoord is ondertekend door de meeste zorgorganisaties. Alleen de huisartsenbranche heeft het akkoord vooralsnog niet getekend. Zij maken zich zorgen over de uitwerking van dit akkoord. Ook heeft dit nieuwe akkoord gevolgen voor patiënten. Want wat betekent dit voor hen? tv-interview 10 minuten |
 19 sep. 2022 |
Stop met onzinnige zorg door de huisarts
|
14 juli 2022 |
Ontwikkel nieuwe vormen van spoedzorg
|
3 maart 2022 |
Wees open over zelfmoord
|
20 jan. 2022 |
Houd een leeftijdsgrens van 18 jaar aan bij genderbehandelingen
|
28 okt. 2021 |
| Een op de vier jonge artsen denkt aan stoppen met de opleiding
Radio-interview 6 minuten door Marien Korterink voor Groot Nieuws Radio op 11 december 2020. |
 |
Palliatieve zorg
In Het medische antwoord op lijden beschrijf ik de huidige mogelijkheden van de palliatieve geneeskunde en de grenzen daarvan. Dit hoofdstuk verscheen in Lijden en volhouden (Lindeboomreeks nr. 19, 2016; zie cover hiernaast).
Mogelijkheden van palliatie kwamen ook aan bod in een interview in het themanummer van Radix van ForumC in september/oktober 2022.
Gelukkig komt er geleidelijk meer aandacht voor deze alternatieve mogelijkheden in plaats van het eenzijdige focus op langer moeten doorleven. Zie bijvoorbeeld het initiatief van Kankerfonds KWF in 2022.
 |
Over het onderwerp pijn, lijden, geloof en euthanasie ging ik in 2019 in gesprek met Andries Knevel in EO’s tv-programma Andries of klik op de foto, 26 minuten |
Behandeling van pijn
Helaas is het gebruik van opioïden (morfine-achtige pijnstillers) geleidelijk dusdanig ontspoord, waardoor er inmiddels sprake is van een ware opioïden-crisis (Nederlands Dagblad, 2019).
Het interview in Leven met pijn (RDMagazine, 2021) gaat vooral over chronische pijn; wat is daartegen te doen en hoe kan je daar zelf een actieve rol in spelen? Het is een gemiste kans dat onderzoek naar pijn zich vaak focust op de omvang van het probleem en niet op de aanpak, zo analyseer ik in Aanpak van pijn is maatwerk (Nederlands Dagblad, 2022).
Voor kinderen schreef ik Waarom voel je pijn? (in de rubriek ‘Bram vraagt’ van het Nederlands Dagblad, 2018). Maar de boodschap is niet alleen voor kinderen bedoeld.
Bij het nadenken over lijden is het goed om ook stil te staan bij het lijden van de zorgverlener (Reformatorisch Dagblad, 2016).
Pijn bij kanker
Omdat bij patiënten met kanker pijn zelden het enige probleem is, hoort goede zorg zich ook op die andere aspecten te richten – een essentieel kenmerk van palliatieve zorg. Een ziekenhuisafdeling voor palliatieve zorg geeft hiervoor bijzondere mogelijkheden. Onder de titel Palliatieve zorg op een palliatieve zorg unit besprak ik de lessen van de 20 jaar met zo’n afdeling.
Voor een patiëntenvereniging schreef ik over de mogelijkheden van behandeling van pijn bij kanker, ook indien genezing niet meer mogelijk is: Waarom pijn en ander lijden behandeld moet worden (2010).
|
Vaccinatie
Vaccinatie blijkt een gevoelig onderwerp. Spookverhalen en nepnieuws spelen daarin een rol. Ook religieuze argumenten worden wel genoemd, zoals of vaccinatie strijdig is met vertrouwen op Gods voorzienigheid.
Hierover werd ik telefonisch geïnterviewd door Groot Nieuws Radio (in 2019) 6 minuten.
Hierover ging ik ook in gesprek in Uitgelicht! Analyse, deel 3 in een serie over medisch-ethische thema’s van televisiezender Family7 (2021) 6 minuten.
Dit thema kwam opnieuw en veel uitvoeriger aan bod met de komst van een vaccin tegen corona. Een uitkomst! Maar omdat er per doelgroep verschillende twijfels blijken te zijn, pleit ik voor gerichte vaccinatiecampagnes, namelijk per doelgroep (Nederlands Dagblad, 2021).
Onder de tab de pagina Corona vind je meer bijdragen over deze virusinfectie en over de vaccinatie daartegen.
Voltooid leven
Overigens verdient dit onderwerp inmiddels een open discussie zodat de vele tegenargumenten luider klinken en meer gehoor krijgen. Zo’n open discussie bepleit ik in dit korte opinieartikel (Nederlands Dagblad, 2021).
Over de onwenselijkheid van een voltooid leven-regeling sprak ik ook een keer bij Family7 in 2020 10 minuten
Waarom-vragen
 |
Mijn Gedachten over pijn, lijden en God verscheen in 1996 als hoofdstuk in Christendom onwijs?! 15 wetenschappers over God, geloof en wetenschap (zie cover links). Persoonlijke gedachten hierover kwamen 20 jaar later aan bod in het interview Niet bang voor de dood (Reformatorisch Dagblad, 2016). Belevenissen in mijn 30-jarige loopbaan als anesthesist vertel ik in Ik wil juist wakker blijven in EO’s magazine Visie, 2019 (zie cover rechts). |
 |
|
Omgaan met het levenseinde was onderwerp van gesprek in EO’s tv-programma Andries in 2019 of klik op de foto, 25 minuten. |
||
Zorg voor ernstig zieken
In Op het snijvlak van angst en pijn (Reformatorisch Dagblad, 2005) vertel ik over het vakgebied pijnbehandeling als onderdeel van de anesthesiologie.
Vanwege het levensbedreigende karakter van kanker spreekt men bij de behandeling daarvan vaak in termen van ‘strijd’. Hierover gaat mijn Het gevecht gaat beginnen in Als kanker je raakt (eerste druk 2015). Inmiddels verscheen in 2022 een zesde, herziene druk.
In Wijsheid in de spreekkamer (Nederlands Dagblad, 2015) komt aan bod hoe ik omga met deze dilemma’s.
