Qua vak ben ik anesthesioloog, ‘narcotiseur’ zei men vroeger. Het interview ‘Ik wil juist wakker blijven’ in EO’s magazine Visie gaat over mijn ervaringen in dat vak.
Daarbij ben ik gespecialiseerd in pijnbehandeling en palliatieve zorg. Daarover gaan onderstaande bijdragen, welke in vier rubrieken zijn verdeeld.
De klassieke pijnfysiologie betreft hoofdzakelijk de sensorische kant van pijn. Interessante materie! Maar voor patiënten met pijn is de belevingskant zeker ook belangrijk, en daarom is ook aandacht nodig voor de niet-lichamelijke factoren. Daarom komt ook die kant aan bod in de uitgebreide nascholing over Pijn en pijnbehandeling – nascholing voor huisartsen (AccreDidact, 2016; of informeer bij mij hoe deze uitgave te bemachtigen). Helaas is het gebruik van opioïden (morfine-achtige pijnstillers) geleidelijk dusdanig ontspoord, waardoor er inmiddels sprake is van een ware opioïden-crisis (Nederlands Dagblad, 2019).
Bij pijn is de belevingskant ook belangrijk
Een andere uitgebreide nascholing is Pijn bij kanker – nascholing voor apothekers (AccreDidact, 2016; of informeer bij mij hoe deze uitgave te bemachtigen). Deze gaat specifiek in op de diverse aspecten van de behandeling van patiënten met pijn bij kanker. Omdat bij patiënten met kanker pijn zelden het enige probleem is, hoort goede zorg zich ook op die andere aspecten te richten – een essentieel kenmerk van palliatieve zorg. Een ziekenhuisafdeling voor palliatieve zorg geeft hiervoor bijzondere mogelijkheden. Onder de titel Palliatieve zorg op een palliatieve zorg unit besprak ik de lessen van de 20 jaar met zo’n afdeling.
Palliatieve zorg houdt dus meer in dan verlichting van lichamelijk lijden. Het artikel Zonder pijn? (1999) gaat niet zozeer over het hoe van pijn behandelen, maar vooral over achterliggende vragen als: Wat is pijn? Verschillende soorten pijn? Tegenstelling medicamenteuze therapie en psychologische begeleiding?
Over de mogelijkheden van behandeling van pijn bij kanker, ook indien genezing niet meer mogelijk is, gaat: Waarom pijn en ander lijden behandeld moet worden, in 2010 geschreven voor een patiëntenverenging.
Voor professionals verzorgde ik tussen 2005 en 2016 een college Pijnbehandeling in de palliatieve fase voor de Kadercursus palliatieve zorg voor artsen. Soortgelijke colleges verzorg ik sindsdien nog een enkele keer.
Voor kinderen schreef ik Waarom voel je pijn? in de rubriek ‘Bram vraagt’ (Nederlands Dagblad, 2018). Maar de boodschap is niet alleen voor kinderen bedoeld 😉
Zorg voor ernstig zieken
Het gebruik van de term ‘kwaliteit van leven’ suggereert dat het leven ook minderwaardig zou kunnen zijn. Maar in Pro Vita Humana houd ik een pleidooi om dit begrip toch te gebruiken.
Vanwege het levensbedreigende karakter van kanker spreekt men bij de behandeling daarvan vaak in termen van ‘strijd’. Hierover gaat mijn Het gevecht gaat beginnen in Als kanker je raakt (2015). In Wijsheid in de spreekkamer vertel ik hoe ik omga met deze dilemma’s.
In Nederland werd euthanasie in 2001 wettelijk geregeld, welke wet in 2002 van kracht werd. Hierover ben ik vanaf het begin kritisch geweest omdat het de mogelijkheden voor goede palliatieve zorg ondermijnt, zoals ik in dit interview uit 2002 uitleg. Over het spannende terrein van levensbeeindiging aan de ene kant en goede zorg voor ernstig zieken aan de andere kant schreef ik een tweeluik in Dood gewoon? Perspectieven op 35 jaar euthanasie in Nederland (Lindeboomreeks nr. 15, 2005):
Palliatieve zorg vermindert het aantal euthanasieverzoeken.
In Het medische antwoord op lijden beschrijf ik de huidige mogelijkheden van de palliatieve geneeskunde en de grenzen daarvan. Dit verscheen in Lijden en volhouden (Lindeboomreeks nr. 19, 2016).
Een initiatief-wetsvoorstel van D66 heeft het onderwerp hulp bij zelfdoding bij ‘voltooid leven’ op de agenda gezet. Hierover schreef ik in 2011 een artikel en sprak ik onder meer op de Guido-conferentie van de SGP in 2017 en bij het Jacobidebat in Utrecht in 2017. Ook werd ik in 2020 geïnterviewd in de tv-studio van Family7 (10 min).
Over het onderwerp pijn, lijden, geloof en euthanasie ging ik in 2019 in gesprek met Andries Knevel in het tv-programma Andries (26 min).
Euthanasie bij (gevorderde) dementie is in 2019 actueler geworden door een controversiële uitspraak van de rechter. Hierover werd ik geïnterviewd: in de tv-studio van Family7 (10 min).
Andere medisch-ethische vraagstukken
Met een aantal vraagstukken op het gebied van de gezondheidszorg en de medische ethiek houd ik me al lange tijd bezig. Hierover verzorg ik ook presentaties.
De mogelijkheden van orgaandonatie spreken tot de verbeelding. De nieuwe wetgeving die in 2020 van kracht wordt, levert nieuwe vragen op. Hier twee korte een veel langer filmpje (via YouTube).
Alternatieve geneeswijzen zijn aantrekkelijk. Zo blijkt uit de vele consulten van Nederlanders bij alternatieve genezers en de vele aankopen van kruidenmengsels en andere niet-reguliere behandelmethoden. Maar hoe kan je alternatieve geneeswijzen beoordelen op mogelijke effectiviteit enerzijds en schadelijke gevolgen anderzijds?
Over het nut en de effectiviteit van vaccinaties worden regelmatig vragen gesteld. Zowel bij ‘kritische prikkers’ als in bevindelijk reformatorische kring zijn er twijfels. Of dat terecht is en hoe daarop te reageren, bespreek ik in dit telefonisch interview (6 min) bij Groot Nieuws Radio op 20 juni 2019.
De vraag komt op of alle medische doorbraken alleen gunstige effecten hebben en of ze op een gegeven moment geen gezondheidswinst meer brengen. Kortom, ‘Moet alles wat kan?’
