Artikelen & interviews

Artikel en e-learning in “PiL” van Prelum; praktijkgerichte, geaccrediteerde nascholing voor de eerste lijn.

De GRJR behartigt de jeugdhulp voor 13 gemeenten, waaronder Lansingereland. De Rekenkamer deed onderzoek naar het functioneren ervan. Over dit onderzoek sprak ik met Marc de Boer in zijn radioprogramma (41 minuten). Daarbij werden harde noten gekraakt.

Vertrouwen in de overheid brokkelt af. Mensen haken af, voelen zich niet gehoord of zijn boos op ‘de politiek’. En als vertrouwen verdwijnt, wat blijft er dan nog over van democratie? In dit artikel staan we stil bij goed bestuur en de rechtsstaat. Wat kunnen christenen doen als democratie onder druk staat?

In het kader van het thema ‘kerk en politiek’ hield dr. Aaldert Gooijer, predikant in Berkel en Rodenrijs, een interview met Jan-Willem van den Beukel en Paul Lieverse, vertegenwoordigers van resp. het CDA en de ChristenUnie in de gemeenteraad van Lansingerland.

In februari verzorgde ik een avond voor de Evangelische gemeente Parousia in Zoetermeer over orgaandonatie.

De link brengt naar de pagina <Medisch>. Klik daar op <Orgaandonatie> voor meer informatie over dat onderwerp.

In januari verzorgde ik een avond voor de Evangelische gemeente Parousia in Zoetermeer over de onderwerpen ‘grenzen aan behandelen’ en ‘voltooid leven’.

For English speakers, this conversation of 10 minutes is an AI-recording about the lecture ‘Medical decisions at the end of life’.

Dit artikel, dat ik op uitnodiging schreef, verscheen in print en is hier nu ook online te lezen.

“De nacht in” is een serie programma’s van de christelijke tv-zender Family7 aan het eind van de avond. Deze keer is het gesprek met mij.
Wat komt in het gesprek aan bod?
Ik vertel over mijn ervaringen als kind met een duistere wereld.
Ook vertel ik over hoe mijn denken daarover veranderde nadat ik christen werd als 20-jarige student.
Tot slot vertel ik over ’s nachts in het ziekenhuis, mijn werkomgeving gedurende vele jaren; waarin verschilt de nacht van overdag…?
Inmiddels is ook het hele gesprek van 12 minuten te beluisteren.

In deze aflevering van De podcast van je leven ga ik in gesprek over de vraag of een baby en ook een ongeboren kindje pijn kan ervaren, en zo ja, vanaf welke zwangerschapsduur. Het belang van deze vraag is dat er dan een tegenstrijdigheid opdaagt tussen de praktijk van verdoving geven aan een foetus dat vóór de geboorte geopereerd wordt en de manier waarop gedacht wordt over de foetus dat geaborteerd wordt.

Het mooie weer is in aantocht, maar daar kijken mensen met hooikoorts soms wat anders tegenaan…

Jezus bad dat de beker aan Hem voorbij zou gaan; de beker staat voor een helse ervaring.
Maar daarbij bidt Jezus: Niet wat Ik wil maar wat U wilt.
En aan het eind – na alle tranen en smekingen – zegt Jezus: Het is genoeg, zonder enig verwijt aan zijn leerlingen.
Een andere vertaling zegt: Slaap nu maar rustig verder. Het is voorbij.
In Getsémané voert Jezus de strijd om Zich over te geven. Hij overwint die strijd.
De lijdensweg gaat nu beginnen, maar Hij kan die gaan – met vrede in het hart.
We zien dat Jezus’ overgave niet gebeurde door dwang, niet door overmacht.
Getsémané is essentieel: hier geeft Jezus zich vrijwillig over!
Precies wat Jezus in Johannes 10 zegt: Ik leg mijn leven af voor mijn schapen – een vrijwillig offer, voor jou en voor mij.

Chronische en neuropathische pijn

Deze geaccrediteerde nascholing schreef ik op uitnodiging voor apothekers en farmaceutisch consulenten (62 pagina’s, AccreDidact, 2024).

In een internationaal forum deelde ik mijn lessen uit 30 jaar werk als pijnspecialist en een kankerkliniek. Daarvoor gaf ik eerst een korte presentatie, Daarna nam ik deel aan een rondetafelgesprek met vertegenwoordigers uit België, Canada en Zwitserland – andere landen met een soort regeling voor euthanasie of hulp bij zelfdoding.

Het aantal gevallen van kinkhoest neemt de afgelopen maand fors toe. Hoe komt dat? Waarom worden pasgeborenen hier al tegen ingeënt (als onderdeel van DKTP)? En wat is het nut van de 22 wekenprik?

Pijn

Deze geaccrediteerde nascholing schreef ik op uitnodiging voor huisartsen (64 pagina’s, AccreDidact, 2024)

Opnieuw agendeer ik namens de ChristenUnie het onderwerp jeugdzorg. Daarbij lanceer ik een 10 punten-plan.

Paul Lieverse (ChristenUnie) vraagt regelmatig aandacht voor de stand van zaken rondom jeugdhulp; tijdens de commissievergadering noemde hij het zelfs een ‘hoofdpijndossier’. Hij diende dit keer een bespreekstuk in om jeugdhulp anno 2024 en de inmenging van de gemeente hierin te bespreken.

Het RIVM verstuurt vanaf deze week aan alle 60-plussers en mensen met een verhoogd risico de uitnodigingen voor een nieuwe ronde van coronavaccinaties. Ook ontvangen alle mensen van 63 tot 66 jaar dit najaar een uitnodiging voor een pneumokokkenprik. En dan komt de griepprik er ook nog aan… Maar wat is het nut van al die vaccinaties? Daarover ging dit radio-interview.

Pijn bij kanker – geaccrediteerde nascholing voor apothekers en farmaceutisch consulenten (70 pagina’s, AccreDidact, 2023)

Bij kanker is pijn een belangrijk symptoom. Dit geldt al in de fase dat er uitzicht is op genezing, maar nog meer wanneer er sprake is van uitzaaiingen of van gevorderd zijn van de ziekte.

Het HPV-virus kan men opdoen door seks. Dit virus maakt niet direct ziek; de eventuele gevolgen zijn er pas op langere termijn, maar dan zijn ze wel erg naar: kanker op heel vervelende plekken (geslachtsorganen, mond en keel).

Verschijnselen van een beroerte herkennen kan van levensbelang zijn. Snel (be)handelen kan onnodige schade voorkomen.

Bewusteloos maken in de stervensfase kan een nuttige tool bij sommige situaties zijn maar moet vanwege het ingrijpende karakter een allerlaatste noodgreep zijn.

De midlife-fase kan verlicht worden door cynisme tegen te gaan. Zoek tegengif!

Anders dan voor luxe verbruik moet water voor drinken, koken en bezigheden die de hygiëne raken, voor huishoudens goedkoop blijven.

Tijdens het minisymposium Gender en geloof van de SGP-afdeling Tholen besprak ik de medische aspecten van genderdysforie onder de titel “De arts als ingenieur van de gewenste identiteit”.

Daarbij verdedigde ik drie stellingen:

• De medische diagnose ‘genderdysforie’ betreft een ernstige stoornis.
• Genderdysforie hangt niet samen met intersekse condities.
• Geslacht veranderende behandelingen zijn aller-allerlaatste keus.

Naast het tijdig opsporen van risicovolle gebreken biedt een verplichte tienjaarlijkse apk voor oudere woningen bovenal bescherming van huurders tegen nalatige of malafide verhuurders die niet alleen te hoge huurprijzen vragen maar ook nog eens onverantwoord bezuinigen op onderhoud.

De Kankeratlas geeft cijfers die vooral voor beleidsmakers van belang zijn.

Gesprek in de radiostudio over de Kankeratlas en wat dat voor Lansingerland betekent (10 minuten)

Zorg dat je motivatie van binnenuit komt. En verder: Gewoon beginnen en je door de eerste prille resultaten laten stimuleren om door te gaan.

Concentratie van hoogcomplexe zorg komt de kwaliteit ervan ten goede en de veiligheid van de patiëntjes. tv-interview 10 minuten

Homeopathische middelen in het zicht uitstallen naast erkende middelen zoals pijnstillers, hoestmiddelen en middelen voor maag- en darmaandoeningen suggereert een vergelijkbaar niveau van bewezen effect. Uit vele jaren van medisch onderzoek is echter gebleken dat homeopathie niet werkzaam is.

Werken in loondienst maakt minder vatbaar voor perverse productieprikkels.

Dit interview door Mariska van Dam en Karin Prins verscheen in het thema-nummer van Radix “De broze mens – over kwetsbaarheid, zorg en waardigheid”.

Het Integraal Zorgakkoord is ondertekend door de meeste zorgorganisaties. Alleen de huisartsenbranche heeft het akkoord vooralsnog niet getekend. Zij maken zich zorgen over de uitwerking van dit akkoord. Ook heeft dit nieuwe akkoord gevolgen voor patiënten. Want wat betekent dit voor hen? tv-interview 10 minuten

Onderzoek naar de omvang van het pijnprobleem in Nederland, werkt alarmerend. Het helpt nog niet om de beste aanpak voor pijnbestrijding te vinden.

Huisartsen hebben het druk. Dat drukte samenhangt met ‘onzinnige zorg’, maakt het extra zwaar. Onzinnige zorg verdringt bovendien goede zorg.

Dit hoofdstuk schreef ik eerst voor Als kanker je raakt, 2015.
Hiervan verscheen in 2022 deze herziene 6e druk bij Uitgeverij Van Wijnen. Voor bestellen, zie hier.

Zelfs mét al het vernuft van operaties, bestraling en chemotherapie blijft herstel van een ziekte een wonder in Gods hand.

Het kweken van menselijke embryo’s om ermee te experimenteren leidt onherroepelijk tot het doden ervan. Hiertegen bestaan religieuze en niet-religieuze bezwaren.

‘Apenpokken.’ Wat is het, hoe verspreidt het virus zich, waarom heeft het van het RIVM de A-status gekregen, en waarom drie weken quarantaine. tv-interview 3,5 minuten

De kankerpatiënt bij wie geen genezende behandelingen meer mogelijk zijn, wordt ten onrechte vaak gezien als uitbehandeld. Euthanasie is dan vaak de optie die overwogen wordt in seculiere kring. Er zijn dan echter nog zoveel palliatieve behandelingen mogelijk.

Deze emoties en de indringende melodie resoneren in menig hart; gelovig of niet.

Een voor ieder goed bereikbare SEH blijft onmisbaar.

Twee in plaats van de huidige vijf kinderhartcentra komt de kwaliteit van de zorg en de veiligheid van de patiëntjes ten goede tv-interview 4 minuten

Mijn ervaringen van 40 jaar in de zorg

Openheid erover vermindert het isolement en het verdriet. Tijdige hulp kan zelfdodingen voorkomen.

Wat kunnen we verwachten van een ziekenhuisopname en van reanimatie? Een gesprek in de tv-studio van Family7 met Sara van Oordt, gespreksleiding, en Harriette Verwey, cardioloog, tv-interview 30 minuten.

Behandelen van jonge kinderen en kindereuthanasie. Een gesprek in de tv-studio van Family7 met Sara van Oordt, gespreksleiding, en Yvonne Geuze, beleidsmedewerker van de NPV. tv-interview 30 minuten

Hormonale en chirurgische geslachtsverandering heeft soms een positief effect. Maar lichamelijke complicaties en psychische problematiek treden vaak op.

Dementie is voor ons een schrikbeeld. Maar dementie is ook iets dat bij ons hoort.

De vele argumenten tégen zullen luider klinken en meer gehoor krijgen bij een open discussie hierover.

Vooral als de bron van pijn moeilijk te achterhalen is, kunnen mensen makkelijk terechtkomen in een vicieuze cirkel van allerlei ‘mechanische’ pijnbehandelingen.

In Lucas 22 lezen we over het gebed en de doodsangst van Jezus. We lezen dat zijn zweet viel in grote druppels als bloed. Was hier werkelijk sprake van bloeddruppels en is daar een medische verklaring voor? tv 5 minuten

Waardering voor de inzet mag getoond worden – door een bescheiden fooi en een vriendelijk woord.

Gesprek met Marien Korterink bij Groot Nieuws Radio op 11 december 2020, radio-interview 6 minuten

Stilstaan bij de eigen sterfelijkheid helpt bewuster te leven.

Op 14 november 2020 nam ik deel aan de Mars voor het Leven. Vanwege de coronamaatregelen was dat deze keer in een andere vorm, namelijk als livestream vanuit Nieuwspoort in Den Haag.

Interview door Annet Bos en Willemien Smelt bij gelegenheid van mijn afscheid van het bestuur van CMF Nederland. Aardig om dit te leggen naast het interview door Nico Wolswinkel bij mijn aantreden als voorzitter van de vereniging in 2009.

Geroepen zijn is niet alleen uitgenodigd zijn, alsof het gaat om een feest, maar ook aangesteld zijn, opgeroepen!

tv interview 10 minuten

Over het onderwerp pijn, lijden, geloof en euthanasie ging ik in gesprek met Andries Knevel (26 minuten)
Klik op de foto.

Dat oxycodon geregeld wordt misbruikt, komt door een weeffout in de gezondheidszorg.

Dit interview door Reinald Molenaar verscheen in EO’s magazine Visie van januari 2019

God is groot en machtig. Dat besef ik ook als dingen dreigen mis te lopen of er medisch slecht uitzien. Ik bad ook tijdens operaties.

In Bram vraagt, een rubriek voor kinderen vanaf acht jaar (Nederlands Dagblad, 2018).

Niemand vindt pijn leuk.
Het is enorm vervelend om pijn te hebben.
Je kunt dan aan niks anders denken…

Vragen beantwoord in IDDG, het kwartaalblad van CMF Nederland, juni 2017.

Over deze zaken mijmeren versterkt bij mij het belang van het vooruitzicht van de uiteindelijke overwinning van Christus waar in Openbaring over gesproken wordt.

Een lobbygroep voert actie om het levenseinde zelf te kunnen regisseren. Zij wil via VVD en vooral D66 de wetgeving aanpassen, en probeert dit als mensenrecht – en doktersplicht – neer te zetten.

Dit hoofdstuk in Lijden en volhouden schreef ik samen met Theo Boer en Dick Mul. Het verscheen als nr. 19 in de Lindeboomreeks, Buijten & Schipperheijn, 2016.

Welke dimensies van lijden kennen we? Hoe is palliatieve zorg georganiseerd, welke knelpunten zijn daarbij te noemen? Kan er sprake zijn van een ‘goede dood’?

Pijn bij kanker – geaccrediteerde nascholing voor apothekers (AccreDidact, 2016)

Bij kanker is pijn een belangrijk symptoom. Dit geldt al in de fase dat er uitzicht is op genezing, maar nog meer wanneer er sprake is van uitzaaiingen of van gevorderd zijn van de ziekte.

Pijn en pijnbehandeling – geaccrediteerde nascholing voor huisartsen (AccreDidact, 2016)

Behandeling van pijn is effectiever als de onderliggende aandoening wordt behandeld, maar in veel gevallen kan aan het voorschrijven van pijnmedicatie niet ontkomen worden.

Ontzag voor leven en sterven is vaak leidend in hospices en maakt dat men extra huiver heeft bij onnatuurlijk sterven, en dus ook bij euthanasie.

Ik heb van nabij gezien hoe moeilijk het stervensproces kan zijn, maar ik ben niet bang voor de dood. God zal ook dan erbij zijn.

Dit hoofdstuk schreef ik voor Als kanker je raakt, Uitgever Van Wijnen, 2015.
In 2022 verscheen hiervan een 6e druk als herziene uitgave.

Zelfs mét al het vernuft van operaties, bestraling en chemotherapie blijft herstel van een ziekte een wonder in Gods hand.

Een té grote betrokkenheid verraadt zich vaak pas geleidelijk, bijvoorbeeld door steeds meer meegezogen te worden door de wensen van de patiënt, aardig gevonden te willen worden en geen nee kunnen zeggen. Of door de eigen grenzen stelselmatig te negeren, waardoor oververmoeidheid optreedt. Maar ook jezelf groot proberen te houden kan te ver gaan, niet aan verdriet dat je voelt toegeven.

Of je een operatie moet doen als de kans van slagen 20 procent is…? Soms ligt het niet op onze weg de dood verder uit te stellen.

In een cultuur waarin levensbeëindiging op verzoek alledaags is, wordt een palliatieve aanpak van problemen overbodig. Of onnodig duur.

Ich sage meinen Patienten: ‘Egal, wie entstellt du bist, egal, wie sehr du stinkst oder wie seltsam du dich aufgrund der Medikamente, die du schlucken musst, benimmst: Du bist wichtig, wir wollen weiterhin mit dir zu tun haben, wir sind für dich da.’ Das ist etwas ganz Anderes als auszustrahlen: “Du zählst nicht mehr mit, es kann besser vorbei sein.”

‘Klaar met leven’ is niet primair een medisch probleem, maar een op het gebied van zingeving en daarnaast een maatschappelijk probleem.

Als woordvoerder van de humanitaire organisatie Worldwide Services vertel ik over de vermissing van werkers in Jemen. 6,5 minuten

Palliatieve sedatie mag alleen in de stervensfase indien een symptoom refractair is of de behandeling ervan buitenproportioneel.

Interview door Wim Althuis voor Bidden met open handen (Medema, 2007).

Mensen worden soms rijker, wijzer en daardoor ‘mooier’ door hun medische ervaringen – geholpen door onze voorbede.

Voor Dood gewoon? schreef ik twee hoofdstukken:

2. Een medisch perspectief
6. Palliatieve zorg – een ander perspectief

Verschenen als nr. 15 in de Lindeboomreeks, Buijten & Schipperheijn, 2005.

Sedatie in de laatste levensfase is geen alternatief voor euthanasie.

Om verwarring rond het doel van sedatie in de palliatieve zorg te voorkomen, is goede uitleg heel belangrijk. Goede communicatie is een proces. Meerdere gesprekjes zijn vaak nodig om dingen toe te lichten of om vragen te beantwoorden.

Voor Christelijke oriëntatie in medisch-ethische onderwerpen schreef ik drie hoofdstukken:

5. Levensbeëindiging en zorg voor stervenden
9. Alternatieve geneeswijzen
10. Rechten van patiënten in de Nederlandse wetgeving

Verschenen als nr. 13 in de Lindeboomreeks, Buijten & Schipperheijn, 2003.

Placebo-effect is als geneeskrachtige bondgenoot te benutten.

In: Niet te geloven?! (Kok, 2001).

Aan het feit dat er een bovennatuurlijke wereld is, heb ik al vanaf jonge leeftijd nooit hoeven twijfelen. Hoe dat zo gekomen is…

Er moet voorkomen worden dat de patiënt het gevoel krijgt dat hij de controle over zijn situatie verliest.

In: Christendom Onwijs?! (Kok, 1996).

Pijn kan maken dat iemand wanhopig wordt, of angstig, of boos, of eenzaam. Pijn gaat dan over in lijden.

Ik ben om bijbelse, ethische en medische redenen tegen euthanasie. Maar ik benader de zaak liever van de andere kant: ik ben ergens vóór.

Andere oude artikelen in medische vakbladen waarvan ik medeauteur ben:

• Wendy Oldenmenger et al. To be in pain (or not): a computer enables outpatients to inform their physician. Ann Oncol. 2016 Sep;27(9):1776-81. DOI: 10.1093/annonc/mdw250.
• Wendy Oldenmenger et al. Efficacy of opioid rotation to continuous parenteral hydromorphone in advanced cancer patients failing on other opioids. Support Care Cancer. 2012 Aug;20(8):1639-47. DOI: 10.1007/s00520-011-1254-1.
• Astrid Oosten et al. Higher doses of opioids in patients who need palliative sedation prior to death: cause or consequence? Eur J Cancer. 2011 Oct;47(15):2341-6. DOI: 10.1016/j.ejca.2011.06.057.
• Wendy Oldenmenger et al. Effectiveness of continuous parenteral hydromorphone in advanced cancer patients. Poster, 2008.
• Lia van Zuylen et al. Evaluation of the use of terminal sedation on a Dutch unit for palliative care. Poster, 2005.
• Donat Spahn et al. Use of perflubron emulsion to decrease allogeneic blood transfusion in high-blood-loss non-cardiac surgery: results of a European phase 3 study. Anesthesiology. 2002 Dec;97(6):1338-49. DOI: 10.1097/00000542-200212000-00004.
• Roelien Enting et al. Nitrous oxide is not beneficial for breakthrough cancer pain. Palliat Med. 2002 May;16(3):257-9. DOI: 10.1191/0269216302pm546xx.
• Roelien Enting et al. Behandeling van pijn bij kanker met systemisch toegediende opioïden. Ned Tijdschr Geneeskd. 2001 May 19;145(20):950-4.
• Peter de Jong et al. Articaïne met natriumbisulfiet: een potentieel gevaar? Ned Tijdschr Anesthesiol. 1989 Dec;2:28-9.
• Jan van Egmond et al. The selection of anesthesia induction agents with respect to intubation induced bradycardia. Acta Anaesthesiol Belg. 1986;37(2):121-6.

Jeugdsentiment om dit artikel terug te zien.

Op alle plaatsen waar het medisch handelen ventrikelfibrilleren kan veroorzaken, moet een defibrillator in de buurt zijn.